KONFERANS TERCÜMANLIĞI EĞİTİMİ
Dünyada konferans çevirmenliği eğitimi lisans ve yüksek lisans düzeylerinde çeşitli eğitim kurumlarınca verilmektedir. Bunun yanı sıra, konferans çevirmenliği alanında sertifika programları düzenleyen bazı kuruluşlar da mevcuttur. Oluşturulan programların farklı içerik ve formatları olsa da, konferans çevirmenliği eğitiminin vazgeçilmez bazı önkoşulları vardır. Öncelikle eğitimi alacak öğrenciler dil bilgilerinin, genel kültürlerinin ve sözlü çeviriye yatkınlıklarının ölçüldüğü kapsamlı yazılı ve sözlü sınavlardan geçerek eğitim almaya hak kazanırlar.
Giriş sınavlarını kazanan öğrenciler uygulamalı sözlü çeviri derslerinin verildiği zorlu bir programa başlar. Bu dersler yalnızca eşzamanlı çeviriyi kapsamaz, ardıl çeviri, yazılı belgelerin sözlü çevirisi (sight translation) ve toplum çevirmenliği gibi dersler de verilir.
Bu derslere devam mezuniyet için yeterli değildir; genellikle adaylar zorlu bitirme sınavlarına da tabi tutulur ve ancak bu sınavları geçtikten sonra konferans çevirmenliği yapmaya hak kazanırlar.
Konferans çevirmenliği alanında eğitim veren bir programın kalitesini belirleyen en önemli iki unsur, öğrencilerin mümkün olduğunca çok uygulama yapabilmeleri ve dersleri veren öğretim görevlilerinin nitelikleridir. Konferans çevirmenliği eğitimi verecek bir kurumda eşzamanlı çeviri laboratuarı bulunması gerekir; öğrenciler bu laboratuarda uzman öğretim elemanları denetiminde çeviri alıştırmaları yaparak bilgi ve becerilerini arttırır.
Bunun yanı sıra öğrencilere konferanslara devam ederek alan tecrübesi kazandırmak da birçok programın amaçları arasındadır. Dünyaca tanınan, konferans çevirmenliği alanında iddialı üniversitelerin tümünde öğretim elemanları profesyonel konferans çevirmenlerinden oluşur. Böylece eğitim programlarının gerçekçi bir biçimde ve mesleğin gerektirdiği standartlara uygun olarak yürütülmeleri mümkün olmaktadır.
Öğretim kadrosunun profesyonel konferans çevirmenlerinden oluşması koşulu Avrupa Birliği kapsamında konferans çevirmenliği eğitimi için oluşturulan çerçeve programı EMCI’ın bir eğitim kurumunu resmen tanımak ve onaylamak için öne sürdüğü başlıca önkoşullardan biridir.
Ülkemizde konferans çevirmenliği eğitimi lisans ve yüksek lisans düzeyinde, üniversitelerde sunulmaktadır. Üniversitelerin dışında sertifika programı düzenleyen kurs ya da özel kuruluşlar yoktur. Ülkemizde şu anda 50’den fazla çeviribilim/mütercim-tercümanlık bölümü vardır. Bu bölümlerin eğitim verdiği diller genellikle Türkçe-İngilizce / Almanca / Fransızca ve sınırlı olarak da Türkçe-İtalyanca/Rusça/Çince’dir.
Bölümlerin tümünde yazılı çeviri eğitimi verilmekte, çoğunda sözlü çeviri dersleri sunulmaktadır. Ancak gerçek anlamda eşzamanlı çeviri dersleri bulunan ve konferans çevirmenliği eğitimi sunan bölümlerin sayısı sınırlıdır. Aralarında Boğaziçi Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi’nin bulunduğu bu bölümler konferans çevirmenliği eğitimini alacak öğrencileri özel bir seçme sınavıyla belirler, bu sınavda başarılı olan öğrencileri bir yıllık kapsamlı ve sıkı bir sözlü çeviri eğitiminden geçirerek mezun eder. Ayrıca bu bölümlerde ders veren kadrolar, profesyonel konferans çevirmenlerinden oluşmaktadır.
Türkiye’de yüksek lisans düzeyinde konferans çevirmenliği eğitimi Avrupa Birliği Mükemmeliyet Merkezi olarak yalnızca Boğaziçi ve Bilkent Üniversite’lerinde sunulmaktadır. 1 veya 2 yıllık, çok dilli ve tezsiz programlar olan Konferans Çevirmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programları, Bilkent Üniversitesi’nde Türkçe/İngilizce/Fransızca dillerinde, Boğaziçi Üniversitesi’nde Türkçe/İngilizce/Fransızca/Almanca/İtalyanca/İspanyolca dillerinin en az üçünü bilen öğrencilere eğitim vermektedir.