KONFERANS ÇEVİRMENLİĞİ EĞİTİMİ
Konferans çevirmenliği, lisans ve yüksek lisans düzeylerinde eğitimi verilen bir alandır. Eğitim programları, içerik ve format açısından farklılıklar gösterse de konferans çevirmenliği eğitiminin tüm dünyada kabul gören bazı vazgeçilmez standartları vardır. Bu standartlar, Uluslararası Konferans Çevirmenleri Derneği (AIIC), Avrupa Birliği, Avrupa Konferans Çevirmenliği Yüksek Lisans Programları Konsorsiyumu (EMCI) ve Uluslararası Kurumların Sözlü Çeviri Başkanları (HINTS) gibi kurumların mutabık oldukları standartlardır (bkz. https://aiic.org/site/world/about/profession/tpd/initial-training). TKTD de 2010’da, bu standartları temel alarak hazırladığı Eğitim İlkelerini, lisans ve yüksek lisans programlarında eğitim veren tüm üyelerinin doğal üye kabul edildiği Akademik Kurulunda kabul etmiştir.
Bu standartlar uyarınca, öncelikle bu alanda eğitim alacak öğrenciler dil bilgilerinin, genel kültürlerinin ve sözlü çeviriye yatkınlıklarının ölçüldüğü kapsamlı sınavlardan geçerek eğitim almaya hak kazanırlar.
Giriş sınavlarını kazanan öğrenciler uygulamalı sözlü çeviri derslerinin verildiği zorlu bir programa başlarlar. Bu program, eşzamanlı çevirinin yanı sıra ardıl çeviri, yazılı belgelerin sözlü çevirisi (sight translation), sözlü çeviri kuramı, uluslararası kurumlar bilgisi gibi dersleri içerir.
Derslere devam, mezuniyet için yeterli değildir; adaylar genellikle tüm çalışma dillerinde eşzamanlı ve ardıl çeviri yapmalarını gerektiren bitirme sınavlarına tabi tutulur ve ancak bu sınavları geçtikten sonra konferans çevirmeni unvanını kazanırlar.
Konferans çevirmenliği alanında eğitim veren bir programın kalitesini belirleyen en önemli iki unsur, öğrencilerin çok uygulama yapabilmeleri ve dersleri veren öğretim görevlilerinin nitelikleridir.
Öğrencilerin olabildiğince fazla uygulama yapabilmeleri için konferans çevirmenliği eğitimi verecek kurumlarda eşzamanlı çeviri laboratuvarı bulunması gerekir; öğrenciler bu laboratuvarda uzman öğretim elemanları denetiminde çeviri alıştırmaları yaparak bilgi ve becerilerini arttırır. Uygulamalı eğitimin bir parçası olarak, birçok programda öğrenciler konferanslara gözlemci olarak katılırlar ve alan tecrübesi de kazanırlar.
Dünyaca tanınan, konferans çevirmenliği alanında iddialı üniversitelerin tümünde öğretim elemanları profesyonel konferans çevirmenlerinden oluşur. Böylece eğitim programlarının gerçekçi bir biçimde ve mesleğin gerektirdiği standartlara uygun olarak yürütülmeleri mümkün olmaktadır. Öğretim kadrosunun profesyonel konferans çevirmenlerinden oluşması koşulu, AIIC’in, Avrupa Birliği’nin ve Avrupa Birliği kapsamında konferans çevirmenliği eğitimi için oluşturulan çerçeve program EMCI’ın bir eğitim kurumunu onaylamak için aradığı başlıca önkoşullardandır (bkz. Linkler).
Ülkemizde konferans çevirmenliği eğitimi lisans ve yüksek lisans düzeyinde, üniversitelerde sunulmaktadır. Lisans seviyesine baktığımızda, sayısı 70’e yaklaşan çeviribilim/mütercim-tercümanlık bölümlerinde şu anda sunulan diller ağırlıklı olarak Türkçe-İngilizce/Almanca/Fransızca ve sınırlı olarak da Türkçe-Rusça/Arapça/Çincedir. Bu bölümlerde okumak isteyenlerin, konferans çevirmenliği açısından ilgilendikleri bölümün uluslararası ölçütleri ne kadar sağladığını incelemeleri iyi bir eğitim almaları için son derece önemlidir.
Yüksek lisans seviyesinde, Boğaziçi ve Bilkent Üniversiteleri’nde sunulan Konferans Çevirmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programları Avrupa Birliği Mükemmeliyet Merkezleridir. Boğaziçi Üniversitesi ayrıca EMCI üyesidir. Bilkent Üniversitesi başvuru koşulu olarak adaylardan Türkçe, İngilizce ve Fransızca dillerini bilmelerini isterken, Boğaziçi Üniversitesi Türkçe ve İngilizcenin yanı sıra Fransızca, Almanca, İtalyanca ve İspanyolca dillerinden birini bilme şartını aramaktadır.
Bağlantı adresleri:
AIIC (International Conference Interpreters’ Association) Konferans Çevirmenliği Programları Listesi: https://aiic.org/site/dir/schools
AIIC (International Conference Interpreters’ Association) Eğitim İlkeleri: https://aiic.org/site/world/about/profession/tpd/initial-training
EMCI (European Masters in Conference Interpreting): https://www.emcinterpreting.org/?q=node/13
EMCI Eğitim İlkeleri: https://www.emcinterpreting.org/course-structure
HINTS (Heads of Interpreting Services): https://issuu.com/pij-esch/docs/hints-interpreting-for-the-world